صندوقهای سرمایهگذاری یکی از انواع روشهای سرمایهگذاری غیر مستقیم است که توسط کسانی که وقت و یا تخصص کافی ندارند، استفاده میشود؛ بدین صورت که فرد سرمایهگذار داراییهای خود را به صندوقی با مدیریت حرفهای و تخصصی میسپارد و صندوق نیز همواره در تلاش است تا با تحمل ریسک معقول، بالاترین بازده ممکن را بهدست آورد. سرمایه گذاران به جهت تنوع در استراتژیهای سرمایهگذاری و تفاوت سطح ریسک پذیری آنها به طیفهای مختلفی تقسیم میشوند. این صندوقها نیز به جهت وفق دادن خود با نیاز حداکثری سرمایه گذاران بر اساس ترکیب داراییها به انواع مختلفی تقسیم میشوند که یکی از مهمترین و کمریسکترین آنها صندوق درآمد ثابت است. در ادامه به معرفی مهمترین ویژگیهای این صندوقها میپردازیم.
صندوق درآمد ثابت کجا سرمایه گذاری می کند؟
صندوقهای درآمد ثابت دستهای از صندوقهای سرمایه گذاری هستند که به سرمایه گذاری در اوراق بهادار کم ریسکی مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق خزانه و غیره میپردازند. به همین دلیل قادر به ساختن سود قابل قبولی برای سرمایه گذاران خود هستند.
سود صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت چقدر است؟
حداقل 15 و حداکثر 25 درصد از داراییهای صندوق درآمد ثابت را اوراق سهام تشکیل میدهند و حداقل 75 درصد از داراییها به اوراق درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی اختصاص پیدا میکند، به همین دلیل است که سود صندوقهای درآمد ثابت همواره از سود بانکی بیشتر بوده است.
مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت چیست؟
مدیریت حرفهای: گروه زبدهی تحلیلگران همواره در تلاش هستند تا با به کارگیری تجربه و دانش خود بهترین ترکیب دارایی را در صندوقهای با درآمد ثابت انجام دهند تا بیشترین بازدهی نصیب سرمایه گذاران شود.
ریسک پایین: با توجه به ترکیب داراییهایی که نام برده شد، صندوقهای درآمد ثابت در زمرهی ابزارهای کم ریسک بازار سرمایه قرار دارند.
نقدشوندگی بالا: صندوقهای درآمد ثابت را در کمترین زمان ممکن میتوان تبدیل به پول نقد کرد.
عدم نیاز به سرمایه بالا: اگر قصد سرمایه گذاری در صندوق با درآمد ثابت از نوع صدور و ابطالی داشته باشید میزان سرمایهی مورد نیاز شما به میزان حداقل یک واحد میباشد، چنانچه قصد سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت قابل معامله را دارید میزان حداقل 500 هزار تومان ضروری است.
انواع صندوق های درآمد ثابت
صندوقهای درآمد ثابت با دو روش صدور ابطالی و قابل معامله در بازار سرمایه در اختیار سرمایه گذاران قرار میگیرند:
صندوق درآمد ثابت صدور و ابطالی:
سرمایه گذاران میتوانند با ورود به سایت صندوق مورد نظر یا پنل کاربری سبدگردان اقدام به صدور یا ابطال واحدهای صندوق کنند. لازم به ذکر است که حداقل سرمایه برای آغاز سرمایه گذاری در این نوع صندوق به اندازهی یک واحد صندوق میباشد.
صندوق درآمد ثابت قابل معامله در بازار سرمایه (ETF):
سرمایه گذاران میتوانند وارد پنل کاربری خود در کارگزاری مربوطه شوند و نام صندوق مورد نظر را وارد کنند و سفارش خرید خود را ثبت کنند. لازم به ذکر است که حداقل سرمایه برای خرید این صندوق قابل معامله 500 هزار تومان میباشد.
سرمایه گذاری در بانک بهتر است یا صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت؟
صندوقهای سرمایه گذاری درآمد ثابت به صورت روز شمار محاسبهی سود انجام میدهند و هر زمان که شخص به هر میزان از سرمایهی خود نیاز داشته باشد میتواند آن را برداشت کند، این در حالی است که میزان سپردهی شما بایستی به مدت یک ماه در حساب شما در بانک قرار گیرد تا به آن سود تعلق گیرد و قابلیت برداشت در هر زمان را ندارد.
صندوق سهامی بهتر است یا صندوق ثابت؟
هر کدام از انواع صندوقها ویژگی مختص خود را دارند و برای گروه خاصی از افراد مناسب هستند. افرادی که اغلب ریسک پذیر هستند و دید بلند مدت برای سرمایه گذاری دارند صندوق سهامی را برای سرمایه گذاری انتخاب میکنند، افرادی نیز که ریسک پذیری کمی دارند اغلب انتخاب آنها صندوقهای درآمد ثابت است، بنابراین نمیتوان گفت نوع خاصی از صندوق بر نوع دیگر برتری دارد.
کارمزد صندوق درآمد ثابت قابل معامله (ETF) چقدر است؟
طبق قانون سازمان بورس اوراق بهادار، سرمایه گذاران به هنگام خرید و فروش سهام یا صندوق قابل معامله درصدی از کل مبلغ خرید و فروش را به عنوان کارمزد پرداخت میکنند که این میزان برای صندوق قابل معاملهی درآمد ثابت 0.000375 درصد از کل مبلغ خرید و فروش است.
بهترین صندوق های درآمد ثابت آسمان
شرکت مدیریت دارایی آسمان، مدیریت این دو صندوق با نامهای آسمان امید و آسمان سهند را بر عهده دارد.
صندوق درآمد ثابت آسمان امید به صورت قابل معامله (ETF) در بازار سرمایه با نماد آسامید فعالیت میکند، صندوق آسامید توانسته بازدهی یک ساله 23.4 درصدی را برای تاریخ 1401/04/31 کسب کند.
صندوق درآمد ثابت آسمان سهند نیز فعالیت خود را از بهمن ماه سال 1400 آغاز کرده وبازدهی موثر یکساله 23.7 درصدی را برای تاریخ منتهی به 1401/04/31 کسب کرده است.
اصطلاحات کاربردی در صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت
واحد سرمایهگذاری:
جهت سهولت در امر معاملات و همچنین مشارکتپذیری حداکثری سرمایه گذارن، کل داراییهای صندوق را به قسمتهای کوچک تبدیل میکنند که واحدهای سرمایهگذاری یا unit نام دارد. واحدهای صندوق را میتوان به مثابه سهام در شرکتها در نظر گرفت. در واقع واحد سرمایهگذاری صندوق، ورقه بهاداری است که بیانگر مالکیت مشاع سرمایهگذار در داراییهای صندوق است.
ارزش خالص داراییها (Net Asset Value) یا NAV:
ارزش خالص داراییهای صندوق از تفاضل ارزش کل داراییها و کل بدهیهای صندوق بدست میآید. اگر ارزش خالص کل داراییهای صندوق را بر تعداد کل واحدهای صندوق تقسیم کنیم؛ ارزش خالص داراییها (Net Asset Value) هر واحد بدست میآید که بیانگر ارزش خالص هر واحد از صندوق است.
صدور و ابطال:
صدور واحد یا یونیت صندوق سرمایهگذاری به معنای خرید و ابطال آن نیز به معنای فروش است. فرآیند صدور یا همان خرید واحدهای صندوق (یونیت/unit) ، به این صورت است که شما برای هر تعداد یونیت از یک صندوق سرمایه گذاری به آن صندوق مراجعه و مبلغی را معادل ارزش آن واریز میکنید؛ اما به یاد داشته باشید که این واحدهای صندوق به مدت دو روز کاری بعد به شما اختصاص خواهد یافت و تعیین قیمت آنها نیز دو روز بعد متناسب با NAV صندوق در آن زمان صورت میگیرد. به همین دلیل غالباً قیمت تمام شده این واحدها، با نرخی که در زمان واریز وجه داشتهاند، کمی متفاوت خواهد بود. البته در صورت مازاد بودن وجوه واریزی توسط مشتری، مبلغ اضافی به حساب ایشان بازگردانده میشود. در مورد ابطال یا همان فروش نیز اتفاق مشابهی میافتد؛ زمانی که برای فروش هر تعداد از یونیتهای در اختیار خود اقدام میکنید، دو روز کاری بعد، قیمت نهایی مشخص شده و نقد شدن یونیت شما بر اساس قیمت نهایی دو روز کاری بعد، انجام میپذیرد.
ارکان صندوق سرمایهگذاری:
ارکان صندوقهای سرمایهگذاری شامل دو نوع اجرایی و نظارتی میباشد. رکنهای اجرایی صندوق به جهت انجام عملکرد مطلوبتر و رکنهای نظارتی صندوق به جهت ایجاد اطمینان سرمایهگذاران به صندوقها با بالاترین حساسیت ممکن طی فرایندی مشخص انتخاب میشوند. از این رو سرمایهگذاران میتوانند بدون نگرانی و با خیالی آسوده به انجام سرمایهگذاری در این نوع صندوقها بپردازند.
مجمع صندوق سرمایه گذاری:
بالاترین رکن صندوق است که مهمترین وظیفه آن انتخاب ارکان اصلی صندوق مثل مدیر، مدیر ثبت، متولی، ضامن و نصب و عزل حسابرس است.
مدیر صندوق:
مسئول اجرایی صندوقهای سرمایهگذاری، مدیران صندوق هستند که دانش و تخصص کافی و قدرت تجزیه تحلیل مالی دارند و میتوانند با تصمیمات درست اقدام به خرید و فروش کنند و بیشترین بازدهی را برای سرمایهگذاران فراهم کنند.
ضامن نقدشوندگی:
این رکن موظف است در شرایطی که صندوق برای انجام پرداختها طبق اساسنامه یا ابطال واحدهای سرمایهگذاری متقاضیان، وجه نقد کافی نداشته باشد، نقدینگی لازم را فراهم کند. وجود ضامن نقدشوندگی در صندوقها یک مزیت برای کاهش ریسک نقدشوندگی واحدهای صندوق محسوب میشود؛ اما هیچ الزامی برای صندوقهای سرمایه گذاری برای داشتن ضامن نقدشوندگی وجود ندارد؛ چرا که سازمان بورس و اوراق بهادار پس از بررسی عملکرد صندوقهای سرمایه گذاری طی سال های 1387 تا 1392 به این نتیجه رسید که مدیران صندوقهای سرمایه گذاری در هر شرایطی از بازار به تعهدات خود عمل کرده اند و نقدینگی لازم برای ابطال واحدها را فراهم کرده اند. از این رو، از سال 1392 داشتن ضامن نقدشوندگی برای صندوقها اختیاری شد. لازم به ذکر است، حذف ضامن نقدشوندگی هزینههای صندوق را نیز کاهش میدهد.
بازارگردان:
در صندوقهای قابل معامله (ETF) رکن ضامن نقدشوندگی حذف شده و در عوض رکن جدیدی به عنوان بازارگردان مسئولیت نقدشوندگی واحدهای سرمایهگذاری را به عهده دارد. این رکن وظیفه دارد تا در مواقعی که تقاضا کننده یا عرضه کننده ای در بازار وجود ندارد، با وارد کردن سفارشهای خرید و فروش در سامانه معاملات، قیمت تابلوی صندوق را به NAV آن نزدیک کند و جریان معاملاتی صندوق را رونق ببخشد.
متولی صندوق:
متولی جزو ارکان نظارتی صندوق بوده و توسط مجمع صندوق انتخاب میشود. این رکن شخص حقوقی است که امین و مورد اعتماد سرمایهگذاران است و به نوعی به عنوان وکیل و نماینده سرمایه گذاران در صندوق فعالیت میکند که از مهمترین وظایف او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• نظارت بر عملکرد سایر ارکان صندوق برای اطمینان خاطر از رعایت مقررات و مفاد اساسنامه و امیدنامه صندوق
• تأیید حسابهای بانکی افتتاح شده توسط مدیر برای صندوق سرمایه گذاری
• نظارت بر ارائه به موقع گزارشات و اطلاعات از جانب حسابرس و مدیران صندوق
• طرح دعوی به مراجع ذی صلاح در صورت مشاهده تخلف از سوی ارکان دیگر
حسابرس:
حسابرس نیز وظیفه نظارتی دارد و توسط متولی صندوق از بین مؤسسههای حسابرسی مورد تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار به مجمع پیشنهاد و به تصویب مجمع میرسد. مسئول نظارت بر رویههای حسابداری و همچنین تهیه گزارشات 6 ماهه و یک ساله بر عهده این رکن است.
نحوه کسب بازده در صندوق های ثابت:
بازدهی گرفتن از این نوع صندوقها به دو صورت است:
1- نوع اول شامل صندوقهایی است که سود تقسیمی دورهای مشخص مثل ماهانه و یا سه ماهه دارند و از این طریق سرمایهگذاران خود را منتفع میسازند.
2- نوع دوم شامل صندوقهایی میشود که سود تقسیمی نداشته و سود بدست آمده دوباره در صندوق سرمایهگذاری میشود. در اینحالت، سرمایهگذاران صرفاً از محل افزایش ارزش واحدهای صندوق بازده بهدست میآورند. بدیهی است که افراد با توجه به نیاز مالی و همچنین افق سرمایهگذاری خود، میتوانند صندوق متناسب با استراتژی سرمایهگذاری خود را انتخاب کنند. افرادی که نیاز به سود ماهانه دارند، در صندوقهای درآمد ثابت با تقسیم سود سرمایهگذاری میکنند. از سوی دیگر، افرادی که نیاز به سود دورهای ندارند، صندوقهای سرمایهگذاری بدون تقسیم سود را ترجیح میدهند.