صندوق طلا
در گذشته که اثری از صندق سرمایه گذاری طلا نبود،فلز طلا به عنوان فلزی گرانبها مطرح بوده که نگهداری و خرید و فروش آن در کانون توجه مردم قرار داشته است. طلا علاوه بر جذابیت ظاهری، به سبب کمیابی و ویژگیهای خاص فیزیکی، همواره به عنوان ابزار مهمی برای حفظ و ذخیره ثروت محسوب شده است که در برابر شوکها و بحرانهای اقتصادی نیز بهخوبی تاب میآورد و به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایهگذاران مطرح است. سرمایهگذاری در طلا به عنوان یک طبقه مهم از داراییها، طرفداران زیادی دارد که بهخصوص در شرایط متلاطم اقتصادی ایران، همواره بازدهی بهمراتب بالاتر از سپرده بانکی نصیب سرمایهگذاران کرده است.
1. قیمت جهانی اونس طلا: قیمت جهانی انس تابع شرایط عرضه و تقاضای جهانی طلا است که پیشبینی روند قیمت آن قدری دشوار و پیچیده است.
2. قیمت دلار در بازار ایران: با افزایش قیمت دلار، حتی در صورت ثبات قیمت اونس جهانی طلا، باز هم قیمت طلا در بازار ایران بالا میرود. با عنایت به شرایط تورمی اقتصاد ایران و جهشهای ارزی سالهای اخیر، بخش زیادی از بازده سرمایهگذاری در طلا از محل افزایش قیمت ارز اتفاق افتاده است. با توجه به شرایط و چشمانداز پیشروی اقتصاد ایران، کماکان میتوان انتظار داشت با تداوم روند صعودی قیمت دلار در سالهای آتی، همچنان سرمایهگذاری در طلا بازدهی مناسبی برای سرمایهگذاران داشته باشد و بتواند آنها را در برابر تورم و نیز جهشهای ارزی محافظت نماید.
1. یکی از مزیتهای مهم طلا آن است که ریسک تورم را کاهش میدهد.
2. یکی دیگر از بهترین مزیتهای طلا، نقدشوندگی بالای آن است. عملاً داشتن طلا از جهت میزان نقد شوندگی آن فرقی با پول نقد نمیکند؛ چرا که هر زمان مایل به فروش آن باشید، قطعا به نرخ روز خریداران فراوانی برای آن وجود دارد. در شرایط خاص و بحرانی، طلا حتی از پول نقد هم بهتر است.
3. مزیت دیگر طلا، جهانی بودن این دارایی است. طلا یک کالای کاملاً بینالمللی و شناخته شده در سراسر جهان است که مشتریان زیادی دارد. هیچ کشوری نیست که طلا در آن مبادله نشود.
سرمایهگذاری در طلا روشهای متفاوتی دارد که ما در این نوشتار ضمن بررسی و مقایسه این روشها، قصد داریم یکی از جدیدترین و بهترین روشهای سرمایهگذاری در طلا در ایران را به شما معرفی کنیم:
الف- شمش طلا
خرید شمش طلا، قدیمیترین و شناخته شدهترین شکل مالکیت طلا است. بسیاری از مردم شمش طلا را به صورت شمشهای بزرگ 12 کیلویی طلا در خزانه بانک مرکزی میدانند. در واقع، شمش طلا هر شکلی از طلای خالص یا تقریباً خالص است که وزن و خلوص آن گواهی شده است؛ این شامل شمشهای طلا در همه وزنها، طرحها و در هر اندازهای است. برای اهداف امنیتی معمولاً یک شماره سریال نیز روی شمشهای طلا حک میشود.
موارد مندرج بر سطح شمشها، شامل موارد زیر هستند:
۱. عیار شمش طلا
اولین چیزی که باید بر روی شمش حک شود، عیار شمش طلا است. این عیار معمولاً ۹۹۹ یا همان ۲۴ است.
۲. وزن شمش طلا
یکی از مهمترین اطلاعاتی که حک شدن آن بر سطح شمش ضروری است، وزن آن است. وزن دقیق هر شمش باید به دقت روی آن درج شود. حساسیت این کار تا اندازهای است که باید وزن نمایان شده روی ترازوی دقیق طلافروشان، با وزن نوشته شده روی شمشها برابر باشد.
۳. کد شناسایی شمش طلا
همانطور که هر یک از مصنوعات طلا، یک کد شناسایی اختصاصی دارند، شمشها نیز باید این کد را روی خود داشته باشند. کد شناسایی برای شمشها، از طریق آزمایشگاههای عیارسنجی صادر میشود. این آزمایشگاهها، زیر نظر اتحادیه صنفِ سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر کار میکنند. وجود کد شناسایی معتبر روی شمش بسیار حائز اهمیت است.
۴. نام و نشان کارخانه سازنده شمش طلا
در کنار دیگر اطلاعات موجود روی شمش طلا، آرم و نام کارخانه سازنده آن هم حک میشود. این کار اطمینان اصالت شمش را به خریدار میدهد.
ب- سکه طلا
سکه طلا تا حدود بسیار زیادی به شمش طلا شباهت دارد، فقط قدرت انتخاب شما در خرید شمش در سه زمینه وزن، عیار و شکل بسیار بیشتر از سکه است. با این وجود خرید و فروش سکه در کشور ما راحتتر و متداولتر است. از آنجا که ناشران سکه محدودتر هستند، این امر اطمینان به سکه را بیشتر میکند.
ج- گواهی سکه طلا
یکی دیگر از روشهای مالکیت طلا، گواهی سکه طلا است که در ایران توسط بانکهای ملت، رفاه، صادرات، آینده، سامان و … ارایه میشود. گواهی سپرده سکه طلا، برگهای است که گواه بر پشتوانه داشتن دارایی فیزیکی سکه طلا است، با این تفاوت که مالک دیگر سکه را به صورت فیزیکی نگهداری نمیکند و به جای آن برگهای به نام او منتشر میشود. این برگه قابلیت نقل و انتقال در بورس را دارد و در نهایت، دارنده این برگه میتواند آن را معادل قیمت روز سکه به دیگران واگذار کند و یا اینکه سکه فیزیکی خود را از خزانه بانک تحویل بگیرد. همچنین افراد میتوانند سکه خود را به خزانه بانک تحویل دهند و در ازای آن گواهی سکه طلا دریافت کنند. استفاده از این امکان شرایط خاصی را طلب میکند؛ به طور مثال سکه شما باید سکه طلای تمام بهار آزادی طرح جدید (با تصویر امام خمینی (ره)) با وزن 8.133 گرم و عیار 900 در هزار، ضرب سال 1386 به بعد باشد. سپس با در دست داشتن کد بورسی خود و مراجعه به محل خزانه سکه طلا در موعدی که از پیش در تماس تلفنی با بانک مربوطه برای شما مقرر شده، سکه شما اصالت سنجی و پس از 24 ساعت در سبد بورسی شما در کارگزاری مینشیند.
از شاخصترین مزایای این روش عدم نیاز به پرداخت هزینههای گزاف بابت صندوق امانات بانک است؛ با این برتری که سکه شما توسط بانک بیمه است و بانک به شما تضمین میدهد که تحت هر شرایطی از قبیل سرقت، سیل، زلزله و آتش سوزی سکه شما بیمه است؛ به عبارت دیگر، در این روش شما دردسرهای نگهداری سکه به صورت فیزیکی را ندارید.
د- صندوقهای سرمایهگذاری طلا
یکی از جایگزینهای خرید مستقیم شمش طلا، سکه و دیگر اشکال طلا، سرمایهگذاری در یکی از صندوقهای قابل معامله مبتنی بر طلا است. این صندوقها را میتوان مانند سهام، در هر کارگزاری خرید و فروش کرد؛ بنابراین، این روش به ویژه برای سرمایهگذاران کوچک، آسانتر و مقرون به صرفهتر از مالکیت مستقیم شمش یا سکه است؛ زیرا حداقل سرمایهگذاری لازم مبلغ پانصد هزار تومان است. همچنین متوسط هزینههای سالانه این صندوقها اغلب کمتر از کارمزدها و هزینههای بسیاری از سرمایهگذاریهای دیگر، از جمله اکثر صندوقهای سرمایهگذاری مشترک است. توضیحات تکمیلی این صندوقها در ادامه مطالب ارائه میشود:
صندوقهای طلا برای سرمایهگذارانی مناسب است که به طلا به عنوان یک فرصت سرمایهگذاری نگاه میکنند ولی به علت عدم تخصص در زمینه طلا، مایل هستند تا از تیمی حرفهای برای بهرهگیری از رشد قیمت طلا و همزمان پوشش ریسک نوسانات نرخ طلا کمک بگیرند. همچنین سرمایهگذاری در صندوقهای طلا با هدف پوشش ریسک تورم و ریسک نوسانات نرخ ارز نیز توصیه میشود.
1. مقدار سرمایهگذاری انعطاف پذیر: تأمین وجه برای سرمایهگذاری در صندوقهای طلا نسبت به طلای فیزیکی راحتتر است؛ زیرا به سرمایهگذار اجازه میدهد تا متناسب با توان مالی و نیاز خود، واحدهای سرمایهگذاری صندوق را خریداری کند. حداقل مبلغ خرید در صندوقهای طلا 500 هزار تومان است؛ لذا حتی به افراد با درآمد کم این امکان را میدهد تا در این صندوقها سرمایهگذاری کنند. این در حالی است که شما برای خرید هر سکه طلا نیاز به پرداخت چیزی حدود 12 میلیون تومان دارید.
2. سرمایهگذاری با نقدشوندگی بالا: یکی دیگر از مزیتهای اصلی صندوق سرمایهگذاری طلا این است که میتوان آن را در مدت کوتاهی و بدون دردسر زیادی نقد کرد. زمان تسویه صندوق های طلا یک روز است؛ یعنی سرمایهگذار ظرف یک روز کاری میتواند وجه حاصل از فروش صندوق طلا را از کارگزار خود دریافت کند.
3. سهولت در معامله: بستری که برای معامله صندوقهای طلا و گواهی سپردههای طلا در نظر گرفته شده است، بازار سرمایه ایران است. ساعت کاری بورس طلا از ساعت 11:30 با شروع مرحله پیش گشایش آغاز شده و از ساعت 12:00 به طور رسمی آغاز و تا ساعت 15:00 ادامه مییابد. برای فعالیت در این بازار حتماً باید نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کنید. امکان معاملات طلا در بورس به صورت آنلاین برای همه سرمایهگذاران فراهم است و از طریق همه کارگزاریها به راحتی قادر خواهید بود معامله کنید.
4. مدیریت تخصصی سبد سرمایهگذاریها: از آنجا که این صندوقها توسط مدیران حرفهای و مجرب مدیریت میشوند؛ امکان بهرهمندی از سود بیشتری نسبت به خود طلا را برای سرمایهگذاران فراهم میکنند؛ زیرا مدیران این صندوقها میتوانند با پیشبینی روند آتی قیمتها، نسبت به خرید طلا در کف قیمت و فروش آن در سقف قیمت اقدام کنند و در قیاس با نگهداری بلندمدت طلا، بازده بیشتری ایجاد کنند.
5. امنیت بیشتر در قیاس با طلای فیزیکی: صندوقهای طلا سرمایهگذاریهای آنلاین هستند که دردسر ذخیرهسازی طلای فیزیکی را از بین میبرند. این صندوقها به دلیل شکل غیرفیزیکی آن که در قالب معاملات کاغذی (البته با پشتوانه طلای فیزیکی) است، یکی از مطمئنترین گزینهها برای سرمایهگذاری در داراییهای فیزیکی محسوب میشوند. همچنین این اطمینان وجود دارد که طلای خریداری شده توسط سرمایهگذار اصل است.
صندوقهای طلا، صندوقهای سرمایهگذاری هستند که به طور متمرکز روی طلا و مشتقات آن سرمایهگذاری میکنند. هدف اولیه صندوقهای طلا ایجاد ثروت با استفاده از پتانسیل طلا به عنوان یک کالا است. سرمایهگذاری در طلا از طریق صندوقهای طلا به جای نگهداری طلای فیزیکی راحتتر است. این صندوقها این امکان را فراهم میکنند تا شما از مزایای مشابه نگهداری طلای فیزیکی همراه با مدیریت حرفهای صندوق برخوردار شوید. این صندوقها مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت میکنند و فعالیت آنها تحت ضوابط و نظارت مراجع ذیصلاح انجام میشود. همچنین گزارش عملکرد و فعالیتهای صندوق به صورت دورهای منتشر و در اختیار عموم قرار میگیرد. لیست صندوق های طلا به همراه بازدهی آنها در سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران (فیپیران) مشاهده است. این صندوق های سرمایه گذاری همگی از نوع صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) هستند و برای خرید و فروش واحدهای آنها با داشتن کد بورسی می توانید از طریق پنل آنلاین کارگزاری خود اقدام کنید.
قیمت گذاری: قیمتگذاری گواهی سکه طلا بر اساس قیمت روز سکه طلا است، در حالی که صندوقهای سرمایهگذاری طلا مانند سایر صندوقهای سرمایهگذاری متناسب با ارزش خالص دارایی (NAV) معامله میشوند. البته در مورد صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF)، قیمت واحدهای صندوق بر اساس عرضه و تقاضای سرمایهگذاران روی تابلوی بورس مشخص میشود. لیکن با حضور بازارگردان صندوق، این اطمینان وجود دارد که قیمتهای معاملاتی صندوق نزدیک به ارزش خالص دارایی (NAV) آن باشد.
ترکیب دارایی: ترکیب دارایی صندوقهای طلا همواره متغیر است و این ترکیب متناسب با نظر مدیر صندوق میتواند شامل داراییهای دیگری مانند اوراق مشتقه نیز باشد. همچنین معمولا گواهی سکه طلایی که در سبد سرمایهگذاریهای این صندوقها است مربوط به چند بانک مختلف است، در حالی که دارایی پشتیبان گواهی سکه طلا فقط سکه داخل خزانه یک بانک خاص است.
ترکیب دارایی صندوقهای طلا در امیدنامه صندوق که در تارنمای صندوق منتشر شده است؛ قابل بازدید است.
همانطور که در جدول بالا ملاحظه میکنید؛ صندوقهای طلا موظف هستند، حداقل 70 درصد از منابع خود را در گواهی سپرده سکه طلا سرمایهگذاری کنند. بر این اساس میتوان انتظار داشت، بازدهی و عملکرد آنها تا اندازه زیادی شبیه بازدهی سکه فیزیکی باشد. همچنین این صندوقها میتوانند در سایر ابزارهای مالی پیچیدهتر نظیر اوراق مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار معامله سکه طلا) نیز سرمایهگذاری کنند و با مدیریت حرفهای این ابزارها، بخشی از ریسک صندوق را مدیریت کنند.
بازده کمتر: طلا ممکن است در برخی مقاطع زمانی، بازده فوقالعاده بالایی برای شما نداشته باشد. اساساً، سرمایهگذاری در طلا به دلیل نیاز به یک پناهگاه امنتر انجام میشود. به محض اینکه سرمایهگذار اعتماد خود را به دست آورد، ممکن است به سایر گزینههای پر ریسکتر مانند سهام روی بیاورد؛ بنابراین ممکن است طلا گزینه بلندمدتی برای خلق بیشترین ثروت در نظر گرفته نشود، ولی قطعا از ریسک کمتری در قیاس با سهام برخوردار است و میتواند به عنوان سپر خوبی در برابر تورم به جهت حفظ قدرت خرید عمل کند.
رفتار فصلی: طلا مستعد واکنش فصلی است. به این معنی که در دورههای ناامنی در بازارهای مالی، تقاضا برای طلا بالاتر میرود و این باعث رشد طلا به طور مقطعی میشود. در مقابل ممکن است در زمانهای بهبود بازارها، قیمت طلا برای مدتهای طولانی ثابت بماند. در نتیجه باید در نظر داشت که برای بهبود عملکرد سبد سرمایهگذاری بهتر است این رفتارهای فصلی را شناسایی کنید و از آنها بهره ببرید