تعریف سود ساده و مرکب
اگر در دنیای سرمایهگذاری قدم گذاشته باشید، حتماً در مورد سود ساده و سود مرکب چیزهایی شنیدهاید. درک تفاوت بین این دو نوع سود و نحوهی تأثیر آنها بر سرمایهگذاریها، میتواند به سرمایهگذاران در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک شایانی نماید.
در این مقاله ضمن اشاره به مفاهیم یاد شده و تعریف آنها و آشنایی با صندوقهای درآمد ثابت، به نحوهی محاسبهی سود مرکب در صندوق درامد ثابت خواهیم پرداخت.
اهمیت سود مرکب در سرمایهگذاری
سود مرکب یکی از مفاهیم کلیدی در سرمایهگذاری است که میتواند تأثیر چشمگیری بر رشد مضاعف داراییها داشته باشد. برای درک بهتر اهمیت سود مرکب، با هم یک مثال ساده را بررسی میکنیم:
فرض کنید شما مبلغ 10 میلیون تومان را با نرخ سود سالانه 10%، در بانک الف سرمایهگذاری میکنید. اگر به دارایی شما سود ساده تعلق گیرد، پس از یک سال، 10 درصد سود، معادل 1 میلیون تومان به اصل سرمایهی شما اضافه شده و دارایی شما به 11 میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
در سال دوم، مجدداً این 10 درصد سود به اصل سرمایهی شما (10 میلیون تومان) تعلق میگیرد و دارایی شما به 12 میلیون افزایش مییابد.
اما در حالت سود مرکب، در سال دوم سرمایهگذاری، سود 10 درصدی به مبلغ جدید سرمایهی شما یعنی 11 میلیون تومان تعلق گرفته و میزان سود شما 1.1 میلیون تومان و کل دارایی شما به 12.1 میلیون تومان خواهد رسید.
این روند ادامه داشته و هر سال سود بیشتری به سرمایهی شما افزوده خواهد شد. این موضوع اهمیت لحاظ نمودن سود مرکب در سرمایهگذاریها را نشان میدهد
سود ساده چیست؟
سود ساده به بهرهای گفته میشود که در تمامی دورههای مالی، فقط بر اساس اصل سرمایه محاسبه شده و در محاسبهی بازدهی دورههای بعد، سود حاصله در پایان هر دوره، در محاسبات سود لحاظ نمیشود. بهعبارتدیگر، سود ساده فقط بر اساس مبلغ اولیهی سرمایهگذاری محاسبه میشود.
فرمول محاسبهی سود ساده
مقدار نهایی سرمایه =(اصل سرمایه*نرخ سود * مدتزمان)
همانطور که از فرمول بالا به دست میآید، در سود ساده بازده موردنظر فقط بر روی اصل سرمایه لحاظ میشود و بر روی بهرهی دریافتی سرمایهگذاری صورت نمیگیرد.
مثالهایی از سود ساده در سرمایهگذاریهای مختلف
با توجه به فرمول بالا، فرض کنید مبلغ 100 میلیون تومان را با نرخ سود سالانه 10% به مدت 3 سال سرمایهگذاری میکنید. سود ساده سرمایهگذاری شما بر اساس فرمول بالا بهصورت زیر محاسبه خواهد شد:
مقدار نهایی سرمایه = {100,000,000 * 0.1 * 3}=30,000,000
در مثال بالا، سود حاصل از این سرمایهگذاری پس از 3 سال، 30 میلیون تومان خواهد بود.
در نتیجه در بهرهی ساده فقط به پسانداز پول دلالت میکند و در حفظ ارزش تأثیر دارایی نقشی ندارد.
سود مرکب چیست؟
سود مرکب به سودی گفته میشود که نهتنها بر اساس اصل سرمایه، بلکه بر اساس سودهای حاصل از دورههای قبلی نیز محاسبه میشود. بهعبارتدیگر، سود مرکب به معنای سود بر سود است.
در سود یا بهرهی مرکب، سود سرمایه به اصل سرمایه و سودهای پیشین تعلق میگیرد و بهاینترتیب سرمایهی افراد رشد بیشتری نسبت به حالت ساده خواهد داشت. این امر در سرمایهگذاریهای بلندمدت نمود بهتری خواهد داشت.
فرمول محاسبه سود مرکب
با درنظرگرفتن مفروضات زیر، بهرهی مرکب بهصورت زیر محاسبه میشود:
(A)مقدار نهایی سرمایه
(P)اصل سرمایه (سرمایه اولیه)
(i)نرخ سود سالانه
(n)تعداد دوره (تعداد دفعات ترکیب سود در سال)

(فرمول محاسبه سود مرکب در صندوق درآمد ثابت)
A = P*(1+i)^n
در نتیجهی فرمول بالا مشاهده میشود که سود دورههای پیشین و تعداد دفعات پرداخت سود در دورههای گذشته، در محاسبهی سود دورهی فعلی لحاظ میگردد. این ویژگی سود مرکب، عامل جذب بسیاری از سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در ابزارهای مالی از جمله صندوقهای سرمایهگذاری، سپردههای بانکی و سایر داراییهای دارای بهرهی مرکب است.
مثالهایی از سود مرکب در سرمایهگذاریهای مختلف
فرض کنید که مبلغ 100 میلیون تومان را با نرخ سود مرکب 10% به مدت 3 سال سرمایهگذاری میکنید. مقدار نهایی سرمایه ی شما پس از 3 سال بهصورت زیر محاسبه خواهد شد:
A=100,000,000*(1+0.1)^3=133,100,000
بنابراین، پس از دورهی سهساله در هر نوع سرمایهگذاری که انجام داده باشید، در صورت وجود مفروضات بالا، مجموع دارایی شما به 133.100.000 میلیون تومان خواهد رسید.
همانطور که از مثال بالا به دست میآید، سود مرکب سبب افزایش سرعت سود نسبت به سودهای ساده میگردد.
دو اصل مهم در سود مرکب
برای دریافت مزایای سرمایهگذاری در دارایی که سود مرکب دارد، رعایت دو نکته الزامی است:
اصل زمان:
در سود مرکب زمان نقش مهمی دارد. هرچه که مدتزمان نگهداری دارایی شما در ابزار مالی مدنظر بیشتر باشد، سرمایهی شما مشمول رشد فزایندهای خواهد شد. بهعبارتدیگر هرچه بیشتر صبر کنید، سود بیشتری به دست خواهید آورد.
اصل پایداری سرمایه:
برای استفاده از مزایای بهرهی مرکب، نباید به اصل سرمایه و سودهای تعلقگرفته به آن، در دورههای پیشین، دست بزنید.
در محاسبهی سود مرکب، میزان درصد سودی که به سرمایه تعلق میگیرد ثابت است؛ ولی به دلیل اینکه اصل سرمایه با توجه به نرخ بهرههای پیشین افزایش مییابد، رشد سرمایه بهصورت تصاعدی اتفاق میافتد.
نکتهی مهم: سود مرکب در بازههای زمانی کوتاهمدت، خود را نشان نمیدهد.
تفاوت سود مرکب و سود ساده
در یک جمعبندی کلی میتوان تفاوت سود ساده و مرکب را اینگونه بیان کرد:

(جدول تفاوت سود مرکب و سود ساده)
مقایسهی سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت و سپردهی بانکی

(جدول مقایسهی سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت و سپردهی بانکی)
منظور از سود مرکب صندوق درامد ثابت چیست؟
صندوق درآمد ثابت با سود مرکب، صندوقی است که در تعیین بازدهی دورهای خود از سود مرکب استفاده میکند. اینگونه صندوقها، از هر نوعی که باشند (صدور و ابطالی یا ETF)، درصورتیکه سود مرکب داشته باشند، در سرمایهگذاریهای خود و ارائه بازدهی به سرمایهگذاران از قوانین مربوط به سود مرکب استفاده میکنند.
این بدان معناست که بهرهی حاصل از سرمایهگذاریهای قبلی را به اصل سرمایه اضافه کرده و در دورههای بعد، بر اساس مبلغ جدید میزان سود را مشخص میکنند.
نحوهی محاسبهی سود مرکب صندوقهای درآمد ثابت
در صندوق درآمد ثابت با سود مرکب، محاسبهی بازدهی به این صورت است که سود حاصل از سرمایهگذاریهای صندوق در دورههای پیشین بهصورت دورهای به سرمایهی اولیه اضافه شده و در دورههای بعدی نیز بر اساس این مبلغ جدید، سود محاسبه میشود. این باعث افزایش سریعتر سرمایه نسبت به اعمال سود ساده میشود.
مثالهایی از سود مرکب صندوق درامد ثابت
بهعنوانمثال صندوق درآمد ثابت آسمان سهند که از نوع صدور و ابطالی است، در دورهی منتهی به آذرماه 1403، سالانه سودی معادل 33.1% بهصورت روزشمار و مرکب به سرمایهگذاران اختصاص میدهد. در این صندوق سود حاصل از سرمایهگذاریها بهصورت روزانه به اصل سرمایه اضافه شده و در محاسبات روزهای آتی نیز بر اساس مبلغ جدید، سود محاسبه خواهد شد.
مقایسهی بازدهی سود مرکب و سود ساده در صندوقهای درآمد ثابت
در مثال بالا مشاهده کردیم که سود مرکب صندوقهای درامد ثابت باعث افزایش سریعتر سرمایه نسبت به سود ساده میشود. این امر به دلیل ترکیب سودهای حاصل از دورههای قبلی با سرمایهی اولیه است که باعث افزایش بازدهی کلی سرمایهگذاری میشود؛ اما در صورت وجود سود ساده در محاسبات بازدهی صندوق، چه در حالت روزشمار باشد و چه سالانه، همواره سود به اصل سرمایه تعلق خواهد گرفت.
ازآنجاییکه هدف اغلب فعالان بازار سرمایه، کسب سود بیشتر بهازای هر واحد سرمایهگذاری است، واضح و مبرهن است که انتخاب دارایی با دارابودن سود مرکب، گزینهی مناسبتری برای سرمایهگذاری خواهد بود.
نکته مهم: بر اساس اصل پایداری سرمایه در دریافت بهرهی مرکب، برای دریافت سود مرکب صندوق درامد ثابت، میبایست به اصل سرمایهی خود و بهرهی تعلقگرفته به آن دست نزنید.
سود مرکب در صندوقهای درآمد ثابت صدور ابطالی
همانطور که قبلاً بدان اشاره کردیم، ارزش واحدهای صندوق غیرقابلمعامله در بورس بر اساس ارزش خالص داراییهای صندوق (NAV) در همان روز مشخص میشود؛ بنابراین در صندوقهای صدور و ابطالی سود امروز بر اصل سرمایه بهعلاوه سود تجمیعی تا روز قبل محاسبه میشود.
با توجه به اینکه صندوقهای درآمد ثابت در داراییهایی با بازدهی پایدار سرمایهگذاری میکنند و بازدهی بیشتری نسبت به سپردههای بانکی دارند، اغلب انتخاب مناسبی برای افرادی هستند که تمایل به ریسک کنترلشدهتری دارند.
از سویی دیگر صندوق درآمد ثابت با سود مرکب، یکی از گزینههایی است که مزیت ریسک نزدیک به صفر را داراست و همزمان به دلیل داشتن بهرهی مرکب، هدف سرمایهگذارانی که مایل به کسب سود مناسبی از سرمایهگذاری دارایی خود هستند را پوشش میدهد.
صندوق سرمایهگذاری آسمان سهند، از نوع درآمد ثابت با سود روزشمار مرکب، بالغ بر سه سال است که سود پایدار و متعالی را به سرمایهگذاران خود اختصاص میدهد.
در دورانی که ابزارهای متنوعی جهت سرمایهگذاری وجود دارد، آگاهی از انتخابهای پیش رو و افزایش دانش مالی به جهت انتخاب بهینه ضروری به نظر میرسد.
در این مقاله سعی کردیم که با تشریح مسائلی از قبیل تفاوتهای سود ساده و مرکب، صندوقهای درآمد ثابت و انواع آن و همچنین انواع سود ساده و مرکب در این صندوقها با یکی از انواع ابزارهای مالی و نحوهی سوددهی آن بیشتر آشنا شویم.
این مهم میتواند به سرمایهگذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری جهت نیل به اهداف مالی و کسب سود حداکثری در بازار سرمایه اتخاذ کنند.