با بالا رفتن سن افراد و پیشرفت در مسیر شغلی، اهداف مالی آنها به طور مداوم تغییر می کند. درک اهداف کنونی و همچنین برنامهریزی برای اهداف آینده، دو عنصر مهم برنامه ریزی مالی هستند.
نمودار زیر چرخه عمر سرمایهگذار را ترسیم میکند. این نمودار یک نظریه سه مرحلهای است که برای کمک به افراد در جهت بهینهسازی پورتفوی خود همراه با افزایش سنشان طراحی شده است.
هر مرحله چرخه عمر با مجموعهای از اهداف مجزا همراه است که وقتی در یک برنامه سرمایهگذاری بلندمدت گنجانده شود، سرمایهگذار را به سمت بازنشستگی هدایت میکند.
این اهداف حساس به سن، در نهایت مشخصات بازده و ریسک پورتفوی سرمایهگذار را تعیین خواهد کرد؛ در ادامه به بیان ویژگیهای هر مرحله خواهیم پرداخت.
مرحله انباشت
افرادی که در مرحله انباشت هستند تازه کار خود را شروع میکنند؛ به این معنی که دارای سرمایه نسبتا پایین و افق زمانی طولانی تا بازنشستگی هستند. این افراد بیش از 30 سال کاری زمان دارند؛ بنابراین، ایده آل است که این سرمایهگذاران سبدهای پورتفوی پرریسکتری را با هدف افزایش سرمایه ایجاد کنند. در عمل، این امر معمولا منجر به تخصیص قسمت قابلتوجهای از داراییهایشان به سهام می شود. دلیل این امر این است که سهام دارای پتانسیل ایجاد بازده نسبتاً بالاتری است و برای سرمایهگذاران جوانی که به دنبال انباشت ثروت هستند مناسب است. همچنین افق زمانی طولانیمدت این دسته از سرمایهگذاران به آنها اجازه میدهد تا دورههای نوسان کوتاهمدتی را که بازار سهام تجربه میکند، پشت سر بگذارند.
مرحله آماده سازی
افرادی که در مرحله آماده سازی هستند احتمالا به سالهای اوج درآمد خود رسیدهاند و در نتیجه ظرفیت بیشتری برای پسانداز و سرمایهگذاری دارند. استفاده حداکثری از این ظرفیت، این سرمایهگذاران را ملزم به ایجاد یک برنامه مالی بلندمدت با محوریت بازنشستگی میکند. از آنجا که آنها اکنون با افق زمانی کوتاهتری نسبت به مرحله انباشت روبرو هستند، ممکن است بخواهند سبد دارایی متعادل تری را در نظر بگیرند. در حالی که ممکن است سهام هنوز نقش مهمی در پورتفوی این افراد ایفا کند؛ اما درصد بیشتری از سرمایه به داراییهای رکم ریسکتر مانند اوراق بهادار تخصیص مییابد.
مرحله بازنشستگی
همانطور که افراد شروع به بازنشستگی میکنند، محافظه کارانهتر از قبل عمل میکنند. حفظ سرمایه و درآمد ثابت اولویتهای اصلی بازنشستگان است و در بیشتر موارد، سبد دارایی آنان عمدتاً متشکل از سپردههای بانکی یا اوراق بهادار با درآمد ثابت است. در مرحله بازنشستگی، سطح ریسک افراد اغلب کم است و بیشتر داراییهای یک سبد دارایی معمولاً از سرمایهگذاریهای درآمد محور تشکیل میشود.
با توجه به چرخه عمر سرمایهگذار، یک پورتفوی معمولی در طول عمر خود از سه مرحله عبور میکند. در هر مرحله، انواع داراییهای مورد استفاده باید به گونهای تنظیم شوند که سطح ریسک در حال تغییر سرمایهگذار را منعکس کنند. در حالی که شرایط منحصر به فرد گاهی اوقات میتواند باعث انحراف از چرخه عمر سهمرحله ای شود؛ اما موضوع اصلی همچنان صادق است که یک سبد سرمایهگذاری باید همیشه برای حمایت از اهداف فرد بهینه شود.